Сочинение-описание по картине Владимира Агеева «Чаваш ваййи» («Чувашские забавы»)
Народный художник Чувашской республики Владимир Иванович Агеев в своих работах часто отражает историю чувашского народа, его самобытные традиции и обычаи. Немалое место в его творческой биографии занимают произведения, посвящённые стародавним временам родной земли. Одно из таких произведений – картина «Чувашские забавы».
На ней Владимир Иванович изобразил важный и колоритный момент народного гуляния молодёжи – девичий хоровод. Действие происходит в тёплое время года – судя по всему, летом или ранней осенью. Мы видим на переднем плане картины деревенских парней и девушек, вышедшую за околицу на праздничные гуляния. В повседневной одежде тут никого нет. Парни одеты в чистые белые рубашки с вышитым воротом. Девушки все в красивых праздничных платьях, на голове у каждой – тухья, чувашский женский головной убор, украшенный бисером.
Они только что пустились в хоровод. На картине Владимира Агеева мы видим больше десяти девушек, которые, взявшись за руки, идут по просторной поляне и поют. О том, что хоровод на чувашских народных забавах сопровождался песнями и частушками, мы знаем из произведений различных писателей и учёных-этнографов. Иван Яковлевич Яковлев сравнивал этот «певучий хоровод» с театром древних эллинов. А Николай Георгиевич Гарин-Михайловский писал, что впечатление от него не менее сильное, чем от оперы или балета.
Девушки водят хоровод в самом центре картины, но немного поодаль. А по бокам, чуть ближе к нашему взору, в маленькие компании собрались парни. Они с удовольствием (а некоторые – задумчиво) слушают пение девушек.
Издалека за гуляньями молодёжи наблюдает группа людей старшего поколения, в том числе и совсем старые бабушки с палочками. Любуясь поющим хороводом, они наверняка с теплотой и нежностью вспоминают свою собственную молодость. Эту достаточно многолюдную группу художник разместил в левой части своей картины.
На самом заднем фоне мы видим убегающую вверх по холму тропинку, ведущую к деревне – из-за холма виднеются соломенные крыши деревянных крестьянских изб.
Владимир Агеев постарался в этой картине наглядно отразить одну из прекрасных традиций чувашского народа – праздничные гуляния молодёжи; постарался показать чистую и здоровую жизнь чувашского народа, богатство его душевных сил.
Не последнее место занимает в этом художественном произведении и природа. Она очень гармонирует с гуляющими. Под песни и пляски молодёжь сливается с природой, а природа – с людьми.
С тех пор, как эти хороводные забавы были органичной частью праздника, прошло уже много лет. Но картина Владимира Агеева как бы утверждает: несмотря на то, что вся жизнь вокруг в корне переменилась, истоки добрых народных традиций не иссякают.
Чӑваш
чĕлхи — тӑван чĕлхе
Эй,
челхем, анне панӑ чĕлхем,
Янӑра
эс çут тĕнчере!
Ыттине
çер чĕлхе хуть пĕлем,
Эсĕ
ман пĕрре çеç – пĕрре
(Николай
Сандров).
Тӑван чĕлхе.
Мĕн-ши вӑл тӑван чĕлхе? Ман шутпа, тӑван чĕлхе вӑл атте-анне, асаттепе асанне
чĕлхи, эпĕ çуралнӑ çуралманах калаçа пуçланӑ чӑваш чĕлхи. Тӑван чĕлхепе
калаçса эпир хамӑр шухӑш-туйӑма палӑртатпӑр, чуна уçатпӑр, кӑмӑла çĕклетпĕр.
Атте-анне чĕлхи мӑн асаттесемпе асаннесен пурнӑçĕ – шӑпи çинчен аса илтерсех
тӑрать, хамӑр пуласлӑх пирки шухӑшлаттарать.
Сӑмахран
илес пулсан, тӑван чĕлхене юратман çын ашшĕ-амӑшне тӑван халӑхне те,
çĕрне-шывне те юратма пултараймасть. Эп шутланӑ тӑрӑх тӑван чĕлхе – тӑван
халӑхӑн иксĕлми ӑс-тӑн çӑл-куçĕ. Çак çӑл-куçран эпир мĕн ачаран тумламӑн-тумламӑн
пĕлӳ илсе ӳсетпĕр. Аннен кӑкӑр сĕчĕпе пĕрле унӑн ачаш та лӑпкӑ сассипе, вӑл
сӑпка юрри шӑрантарнине илтетпĕр.
Чӑвашсене çутта кӑлараканĕ Иван Яковлевич Яковлев: «Тӑван чĕлхесĕр чӑн-чӑн пĕлӳ
çук,» — тенĕ. Хӑйĕн çур ĕмĕрне чӑвашсене çутта кӑларас ĕçре тимленĕ
патриархӑмӑр питĕ тĕрĕс каланӑ тесе шутлатӑп. Вӑл, пирĕншĕн, чӑвашсемшĕн, çанӑ
тавӑрса ĕçленĕ. Чӑвашла та чаплӑ поэмӑсем, романсем, сӑвӑсем янӑрасса пĕлсех,
шансах тӑнӑ вӑл.
Чӑнах та, нумай
çул иртрĕ пулин те тӑван чĕлхене пĕтме парас марччĕ. Чылай паллӑ ӑсчахсем,
писательсемпе поэтсем чĕлхемĕр çинчен мӑнаçланса калани тĕл пулать. Тĕслĕхрен,
А.Артемьев каланиех илер.
«Эй, тӑван
чĕлхемĕр, эсĕ чӑваш юманĕ пек ватӑ та патвар, хӑвӑн хӑватна çухатмасӑр
ĕмĕртен-ĕмĕре,çултан-çул тĕрекленсе ӳсетĕн, юман вутти пекех хĕрӳллĕ те вӑйлӑ
çунатӑн, чĕре кӳтсе çитсен ӑшӑтатӑн, кирлĕ чухне çунтаратӑн, тӑваншӑн эсĕ
тĕттĕмри çул маякĕ, тӑшманшӑн эсĕ – вилĕм тытамакĕ»,- тет. Çапла курать ĕнтĕ
писатель паха та ытарлӑ чӑваш чĕлхин вӑйне, пуянлӑхне.
Шутлатӑп,
шутлатӑп та ачана мĕн пĕчĕкрен чӑвашла калаçма вĕрентмелле. Акӑ эпĕ эпĕ 7-мĕш
класа çитрĕм. Анчах та вырӑсла та, чӑвашла та тĕрĕс те яка калаçатӑп, çырма та
аван пĕлетĕп. Ют чĕхесене те вĕренме тӑрӑшатӑп. Аттепе анне килте чӑваш чĕлхине
сума суни, хисеплени курӑнсах тӑрать. Ытти çемьесенче
«мама»,»папа» тесе чĕнеççĕ пулсан, пире аттепе анне тесе
чĕнме вĕрентнĕ. Мĕнле илемлĕ, янӑравлӑ янӑрать çак икĕ сӑмах.
Çапла вара,
çут тĕнчере пин-пин чĕлхе. Вĕсем хутӑшаççĕ, тупӑшаçççĕ, çывӑхланаççĕ. Пĕр-пĕрне
парнесем те параççĕ, парнисем вара – сӑмахсем.
Ман чӑвашах
пулас килет. Тӑван чĕлхене хисеплени хамӑртанах килет. Манӑн чĕлхем малалла та
янӑрасса шанас килет. Эпĕ ӑна ĕненетĕп. Вӑл çĕр çинчен ан çухалтӑр.
Тӑван
чĕлхемĕр, ĕмĕр сывӑ пул!
Эпир
çĕрте çĕрсен те – эсĕ юл
Анне
чĕлхи, эс тӑванран тӑван,
Санран
çывӑххи кам пур-ши ман.
Ĕçе
пурнӑçлаканĕ: Кириллова Карина 7 класс
Вĕрентекенĕ:
Маслова Светлана Михайловна
Чӑваш чĕлхи — тӑван чĕлхе
Эй, челхем, анне панӑ чĕлхем,
Янӑра эс çут тĕнчере!
Ыттине çер чĕлхе хуть пĕлем,
Эсĕ ман пĕрре çеç – пĕрре
(Николай Сандров).
Тӑван чĕлхе. Мĕн-ши вӑл тӑван чĕлхе? Ман шутпа, тӑван чĕлхе вӑл атте-анне, асаттепе асанне чĕлхи, эпĕ çуралнӑ çуралманах калаçа пуçланӑ чӑваш чĕлхи. Тӑван чĕлхепе калаçса эпир хамӑр шухӑш-туйӑма палӑртатпӑр, чуна уçатпӑр, кӑмӑла çĕклетпĕр. Атте-анне чĕлхи мӑн асаттесемпе асаннесен пурнӑçĕ – шӑпи çинчен аса илтерсех тӑрать, хамӑр пуласлӑх пирки шухӑшлаттарать.
Сӑмахран илес пулсан, тӑван чĕлхене юратман çын ашшĕ-амӑшне тӑван халӑхне те, çĕрне-шывне те юратма пултараймасть. Эп шутланӑ тӑрӑх тӑван чĕлхе – тӑван халӑхӑн иксĕлми ӑс-тӑн çӑл-куçĕ. Çак çӑл-куçран эпир мĕн ачаран тумламӑн-тумламӑн пĕлӳ илсе ӳсетпĕр. Аннен кӑкӑр сĕчĕпе пĕрле унӑн ачаш та лӑпкӑ сассипе, вӑл сӑпка юрри шӑрантарнине илтетпĕр.
Чӑвашсене çутта кӑлараканĕ Иван Яковлевич Яковлев: «Тӑван чĕлхесĕр чӑн-чӑн пĕлӳ çук,» — тенĕ. Хӑйĕн çур ĕмĕрне чӑвашсене çутта кӑларас ĕçре тимленĕ патриархӑмӑр питĕ тĕрĕс каланӑ тесе шутлатӑп. Вӑл, пирĕншĕн, чӑвашсемшĕн, çанӑ тавӑрса ĕçленĕ. Чӑвашла та чаплӑ поэмӑсем, романсем, сӑвӑсем янӑрасса пĕлсех, шансах тӑнӑ вӑл.
Чӑнах та, нумай çул иртрĕ пулин те тӑван чĕлхене пĕтме парас марччĕ. Чылай паллӑ ӑсчахсем, писательсемпе поэтсем чĕлхемĕр çинчен мӑнаçланса калани тĕл пулать. Тĕслĕхрен, А.Артемьев каланиех илер.
«Эй, тӑван чĕлхемĕр, эсĕ чӑваш юманĕ пек ватӑ та патвар, хӑвӑн хӑватна çухатмасӑр ĕмĕртен-ĕмĕре,çултан-çул тĕрекленсе ӳсетĕн, юман вутти пекех хĕрӳллĕ те вӑйлӑ çунатӑн, чĕре кӳтсе çитсен ӑшӑтатӑн, кирлĕ чухне çунтаратӑн, тӑваншӑн эсĕ тĕттĕмри çул маякĕ, тӑшманшӑн эсĕ – вилĕм тытамакĕ»,- тет. Çапла курать ĕнтĕ писатель паха та ытарлӑ чӑваш чĕлхин вӑйне, пуянлӑхне.
Шутлатӑп, шутлатӑп та ачана мĕн пĕчĕкрен чӑвашла калаçма вĕрентмелле. Акӑ эпĕ эпĕ 7-мĕш класа çитрĕм. Анчах та вырӑсла та, чӑвашла та тĕрĕс те яка калаçатӑп, çырма та аван пĕлетĕп. Ют чĕхесене те вĕренме тӑрӑшатӑп. Аттепе анне килте чӑваш чĕлхине сума суни, хисеплени курӑнсах тӑрать. Ытти çемьесенче «мама»,»папа» тесе чĕнеççĕ пулсан, пире аттепе анне тесе чĕнме вĕрентнĕ. Мĕнле илемлĕ, янӑравлӑ янӑрать çак икĕ сӑмах.
Çапла вара, çут тĕнчере пин-пин чĕлхе. Вĕсем хутӑшаççĕ, тупӑшаçççĕ, çывӑхланаççĕ. Пĕр-пĕрне парнесем те параççĕ, парнисем вара – сӑмахсем.
Ман чӑвашах пулас килет. Тӑван чĕлхене хисеплени хамӑртанах килет. Манӑн чĕлхем малалла та янӑрасса шанас килет. Эпĕ ӑна ĕненетĕп. Вӑл çĕр çинчен ан çухалтӑр.
Тӑван чĕлхемĕр, ĕмĕр сывӑ пул!
Эпир çĕрте çĕрсен те – эсĕ юл
Анне чĕлхи, эс тӑванран тӑван,
Санран çывӑххи кам пур-ши ман.
Ĕçе пурнӑçлаканĕ: Кириллова Карина 7 класс
Вĕрентекенĕ: Маслова Светлана Михайловна
К.В. Иванов çулталăкне халалласа Пучинке ялĕнче «Чăваш вăййи» уявĕ иртрĕ. Вăйă лапамне Пучинке шкулĕн капăр чăваш тумĕ тăхăннă шкул ачисемпе учителĕсем, ветерансем, хĕрарăмсен канашĕн хастарĕсем, Канаш районĕн Катек шкулĕнче вĕренекенсем, ял тăрăхĕнче тăрăшакансем, Чăваш наци конгресс пайташĕсем Ю.Е.Анисимова, Г.Л.Никифоров, З.А.Яковлева, Л.Кинер, район администрацийĕнче вăй хуракансем, ял халăхĕ, Йĕпреçпе Канаш районĕсен чăваш чĕлхипе литератури вĕрентекенсем пухăнчĕç.
Пучинке шкулĕ пуян пурнăçпа пурăнать. Уява художество шкулне çÿрекен ачасен пултарулăх ĕçĕсен, вĕренекенсен, ветерансен тата хĕрарăмсен канашĕн хастарĕсен алĕçĕсен, чăваш халăхĕн апат-çимĕç тĕслĕхĕсен куравĕсене йĕркеленĕ. Ял халăхĕн пурнăçне, шкул çитĕнĕвĕсене тата «Красный партизан» колхозăн ĕçне-хĕлне кăтартакан материалсемпе шкул музейĕнче паллашрăмăр. Чăваш чĕлхипе литератури вĕрентекенсен ассоциацийĕпе «Чăваш чĕлхин паянхи шкул вĕрентĕвĕнчи тата пурнăçри вырăнĕ» ятпа çавра сĕтел ирттертĕмĕр. Калаçура тăван чĕлхепе литературăна тата тăван ен историйĕпе культурине вĕрентес, йăла-йĕрке мешехисене ирттерес ыйтусене хускатрăмăр. Сăмах май, кăçалхи вĕренÿ çулĕнче Пучинке шкулĕ сăнав мелĕпе «Чăваш халăхĕн ырă йăли-йĕрки» проектне пурнăçа кĕртессипе ăнăçлă ĕçленĕ.
Пучинке ялĕнче йăлана кĕнĕ чăваш вăййин илемĕ — вăйă карти. Унта юрă, вăйă, ташă, шÿт, такмак тата ытти пĕр-пĕринпе черетленсе янăрарĕ. Вăйăра ялан юрлакан юрăсенчен «Хурăн çулçи» юрă ытти юрăсене сыпăнтарса пычĕ. Шкул ачисемпе пĕрле ветерансен ушкăнĕ вăйă картинче юрласа çаврăнни уява илем кÿчĕ.
Вăйăра Пучинке тата Канаш ра-йонĕнчи Катек шкулĕн аслă классенче вĕренекенсем хăйсен пултарулăхне кăтартрĕç. Çамрăксем такмак каласа ташларĕç. Вĕренÿре маттур пулни вăй-хал вăййинче курăнчĕ, ăмăртура кулса-шÿтлесе выляни икĕ шкул ачисен туслăхĕ çирĕп пулнине кăтартрĕ. Хаваслă вăйă-кулăра чăваш ачисен чысĕ, танлăхĕ, тирпейлĕхĕ, нумай енлĕ ăсталăхĕ курăнчĕ.
Çепĕç юрă-кĕвĕ, илемлĕ ташă-çемĕ, янăравлă сăвă-такмак, хаваслă вăйă-кулă, чипер йăла-йĕрке чăваш ачин сывă пурнăçне, чун-чĕрин пуянлăхне, кăмăл-туйăмне кăтартакан ăс-пурлăх пуянлăхĕ пулнине палăртрĕç.
И.Я.Яковлев вăйă картине авалхи эллинсен театрĕпе танлаштарнă. Вырăссен паллă çыравçи Н.Г.Гарин-Михайловский «В сутолке провинциальной жизни» очеркĕнче чăваш вăййи балетран та, оперăран та кая мар тесе палăртнă.
Унтанпа чылай вăхăт иртрĕ, пурнăç тĕпрен улшăнчĕ пулсан та Пучинке ялĕнче ирттернĕ чăваш вăййи халăхăн ырă йăли-йĕркин тымарĕ татăлманнине, малашне вăл республикăн ялĕсенче вăй илме пултарассине кăтартрĕ.
Йĕпреç районĕ.
СĂНŸКЕРЧĔКРЕ: вăйă карти.
Менле Халах Вал Чавашсем Сочинение 11
➡➡➡ ПОДРОБНЕЕ ЖМИТЕ ЗДЕСЬ!
Менле Халах Вал Чавашсем Сочинение 11
Копилка сочинений (здесь только выкладываем, но не просим!!!)
Шупшакар Чăваш Республики тĕп хули — Шупашкар. Шупашкар хули Атăл юхан шыв хĕрринче вырнаçнă. Ăна 1469-мĕш çулта никĕсленĕ. Унта тĕрлĕ халăх наци çынни пурăнать: чăвашсем, вырăссем, тутарсем, çармăссем, ирçĕсем тата ытти те. Шупашкарта паллă вырăнсем нумай: музейсем, палăксем, театрсем, аслă вĕренÿ заведенисем тата ытти те. Шупашкарта 5 театр: чăваш драма театрĕ, çамрăксен театрĕ, операпа балет театрĕ, вырăс драма театрĕ тата пукане театрĕ. Шупашкар — илемлĕ хула.
Данил, здесь только выкладываем, но не просим!
Хӑйӗн халӑхӗн историне пӗлекен чӑваша ҫеҫ манӑн чӑн-чӑн чӑваш тесе калас килет. Кам чун-чӗрипе чӑвашлансах ҫитеймен, эпир ӑҫтан тухнине тата тӗнчен хӑш кӗтесӗсенче пирӗн мӑн асатте-асаннесем хӑйсен телейне шыранине, тӗрлӗ йӑх пӗр патшалӑха чӑмӑртаннине пӗлмен ҫынсене тӑван халӑхӑн кӑк-тымарӗсемпе паллаштарас килсе кайрӗ. Ҫак тӗллевпе эпӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнчи историпе филологи факультетӗнче пӗрле ӑс пухнӑ тантӑшӑм Геннадий Тафаев патне ҫул тытрӑм. Паян ӑна хисеплесе Геннадий Ильич теҫҫӗ. Вӑл — профессор, истори наукисен докторӗ, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче регион историйӗн кафедрин ертӳҫи. Аслӑ пӗлу паракан тытӑмра 25 ҫул ӗҫлет, 200 ытла кӗнеке авторӗ. — Хӑвӑн шӑпуна чӑваш халӑх историне тӗпчессипе тачӑ ҫыхӑнтартӑн. Ҫак пархатарлӑ вучаха сан чунунта кам чӗртнӗ-ши? — Эпӗ Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Тупай Сӗмӗл ялӗнче кун ҫути курнӑ. Анчах аттепе анне Шупашкара куҫса килнипе хула ачи пулса тӑтӑм. Кашни ҫуллахи каникулта яла каяттӑм. Унтах чӑвашла калаҫма вӗрентӗм. Ҫамрӑк пулсан та ялти сумлӑ икӗ ватӑпа туслашрӑм. Пӗри — Тӳмму юмӑҫчӗ, тепри — уксах Иван. Тӳмму юмӑҫран ялта пурте хӑратчӗҫ. Эпӗ вара унӑн килӗнчен тухма пӗлместӗмччӗ. Вӑл чӑваш йӑли-йӗркине лайӑх пӗлетчӗ. Мана авалхи легендӑсене, юмах-халап каласа паратчӗ. Ял историне лайӑх пӗлетчӗ. Пӗчӗк чух ҫурт маччи ҫине хӑпарма юрататтӑм. Унта авалтан упранса юлнӑ тем тӗрлӗ япала выртатчӗ. Ҫавсене алла тытса пӑхса тӗлӗнеттӗм. Анне аппӑшӗ мана пирӗн йӑх ҫинчен тӗпӗ-йӗрӗпе пӗлтерчӗ. ХVI ӗмӗрте пирӗн Йӑхра Тапай юмӑҫ пулнӑ. — Чылай чух эпир, чӑвашсем, хамӑр чӑваш пулнишӗн именетпӗр. Ҫакӑ таҫтан чӗре тӗпӗнчен тухнӑн туйӑнать мана. Ирӗкле ҫыравҫӑ пулнӑ май, час-часах хамӑн кӗнекесене уявсенче суткалатӑп. Кӗнеке туянма ыйтсан хӑш-пӗр чӑваш мана: «Эпӗ чӑвашла вулама пӗлместӗп…», — тесе чуна ыраттарать. Эпӗ вара тарӑхса ҫапла хуравлатӑп: «Укҫа ҫук тесе калӑр-ха пӗрех хут…» — Шел те, пире истори кирле мар текенсем те тупӑнаҫҫӗ. Теприсем чӑваш историйӗ ял валли ҫеҫ теҫҫӗ. Кӗнеке туяниччен пӗр кӗленче сӑра е эрех илсе ӗҫетӗп текенсем те пур. Эпӗ хамӑр пуласлӑхшӑн чӗре макӑрнипе историк пулма шут тытрӑм. Чӑвашсем вырӑсланса пыраҫҫӗ. Пӗрисем ӗҫкӗпе алхасаҫҫӗ, теприсем вӑрӑпа пуяҫҫӗ. Чӑваш историйӗ интеллигенцие тата ачасене кирлӗ. Хуҫасене пачах та кирлӗ мар. Уйрӑмах — услам тӑвакансене. Вӗсем паян пуйса юласшӑн. Апла-и, капла-и, чӑвашлӑхшӑн тӑрӑшакан та сахал мар. Чӑваш историйӗ пирки татӑклӑн калама вара пи
З. Михайлова Çĕр çинче çын алли тĕкĕнмен ĕç çук та пулĕ. Кашни ĕçех юратса, чунтан парăнса пурнăçласан пирĕн пурнăç аталанса çеç пымалла. Ахальтен мар чăвашсем: «Ĕç — пурнăç илемĕ”, — теççĕ. Пурнăç чăннипех те чаплă пултăр тесессĕн пур çыннăн та хăйне килĕшекен пĕр-пĕр ĕçе суйласа илмелле. Суйласа илни çеç çителĕксĕр — çав ĕçре кăмăлтан тăрăшмалла, çитĕнÿсем тумалла, хăв телейне тупмалла. «Ĕç пурнăç тытать, ĕç телей кÿрет”, — тенĕ ваттисем. Паллах, кашни çыннăн хăйĕн ĕçĕ-хĕлĕ, хăйĕн савăнăçĕ, хăйĕн телейĕ. Хăшĕ-пĕрисем ашшĕ-амăшĕн ĕçнех малалла туртаççĕ, теприсем тăванĕсем сĕннипе пĕр-пĕр ĕçе кĕрешеççĕ, виççĕмĕшĕсем çут çанталăк панине — таланта тĕпе хураççĕ. Хăв юратнă ĕçе пĕр кун хушшинче суйласа илме те май çук. Çапах пĕр-пĕр ĕçе кăмăлласси пĕчĕкренех палăрать вăл. Çĕр çинчи мĕн пур ĕçе çыннăн ăста аллипе çивĕч ăс-хакăлĕ тăвать. Çав ĕçсене çĕклекен çынсен профессийĕсене шутласа кăларма та çук: агроном, летчик, çăкăр пĕçерекен, ĕне сăвакан, юрă çыракан, çĕр сухалакан, сутуçă, сăвăçă, пулăçă, строитель… Паллах, пур професси те лайăх, пур професси те кирлĕ. Анчах та Турă пур çынна та пĕр пек пултарулăх памасть çав. Пурне те артист пулма пÿрмен, ÿнерçĕ-художник пулма та… Йывăçран каскаласа тĕрлĕ илемлĕ эрешсем тума та, хитре кĕпесем çĕлеме те пурте пултараймаççĕ. Çавăнпа та çыннăн чун- чĕринче хăш туртăм-сисĕм ытларах вăй илет, çыннăн кăмăлĕ хăш ĕç патне ытларах сулăнать — çавна суйласа илет те. Учитель ĕçĕ вара пархатарлă та сăваплă. Ача çуралсанах унăн пĕрремĕш вĕрентекенĕ амăшĕ пулса тăрать. Хăй пепкине вăл утма, калаçма вĕрентет, ĕçе хăнăхтарать, çут çанталăк пулăмĕсемпе паллаштарать. Амăшĕ пурнăç тăршшĕпех ывăл-хĕрне ĕмĕре чыслă пурăнса ирттерме вĕрентет. Шкулти вĕрентекене вара — иккĕмĕш анне теççĕ. Мĕншĕн ун пек хаклаççĕ-ха ăна? Кашни ачан ăс-тăн ÿсĕмĕнче, тавра курăм аталанăвĕнче, пултарулăхпа ăсталăх туптавĕнче вĕрентекенĕн тÿпи питĕ пысăк. Пĕчĕк ачаран, вулама- çырма пĕлменскертен, пулас инженер е врач, пуçлăх е ăсчах çитĕнтересси çăмăл мар. Хĕр ачасемпе ывăл ачасем пурнăç çулĕ çине тухмалли ăс-тăнпа ăсталăха шкулта кăна илме пултараççĕ.
Вĕрентекенĕн еплерех пулмалла-ши? Мĕнлерех куратпăр-ха эпир ăна? Унăн хăйне ашшĕ-амăшĕ шанса панă ачаран чăн-чăн çын тумалла вĕт-ха. Çакна пултарма вара вĕрентекенĕн хăйĕн чăн-чăн çын пулмалла: ырă кăмăллă, сăпайлă, таса чунлă, пуçаруллă, çивĕч, ăслă, талантлă, культурăллă. Ачапа пĕр чĕлхе тупма пĕлни — пысăк ăсталăх. Ашшĕ-амăшне воспитани мелĕ- ăслайĕсемпе паллаштарса витĕм кÿме пултарни те çакăнтах кĕрет. Вĕрентекен пуринчен те ырă, пултаруллă, хисеплĕ, чуна çывăх, кирек кама та ăнланма тата темĕнле йывăр ыйтăва та тивĕçлĕ татса пама пултаракан çын вăл. Ачана тăван амăшĕ мĕнле туйăмпа юратать, учитель те çавăн пекех савса кăмăллать. Амăшĕ хăй тĕпренчĕкне ырă сунать — учитель те ыррине çеç сунать. Амăшĕ хăй ачине ырă-сывă, тĕрĕс-тĕкел, ăслă-тăнлă та сапăрлă çын тăвасшăн — учитель те çавăншăнах çунать. Учителĕн ачана вĕрентÿпе воспитани парас ĕçри чун-чĕре туртăмĕ, таса ĕмĕчĕ ашшĕ-амăшĕнни евĕрлех. Çут çанталăк хăй ăна ырă енсене çеç панă тейĕн. Унсăрăн вăл вĕрентекен пулаймĕ, ашшĕ-амăшĕ те хăйсен ачисене шанса памĕ. Учитель вăл ашшĕ- амăшĕшĕн те, ачасемшĕн те Турă вырăнĕнче тăнă пек туйăнать. Çĕр çинче мĕн ырри пур — йăлтах вĕрентекенрен тухать: пурне те асăрхать, йăнăш тусан — тĕрĕс çул çине тăратать, ăнланмасан — айăплама та пултарать, анчах ытларах чухне — каçарать. Çапла туса вăл ача чунĕнчи ырă туйăмсене вăратать, ыррипе усаллине уйăрса илме вĕрентет. Вара ун пек ачасенчен усал çын пулмĕ: вăрлакан-çаратакан та, вĕлерекен-пусмăрлакан та… Ашшĕ- амăшĕн чысне яракан çын мар, Тăван çĕр-шывшăн усăллă ĕç тăвакан патриот пулĕ унран. Тепĕр чухне вĕрентекен ачасенчен çирĕпрех ыйтни те, вĕсене хыттăнрах калани те пулать. Паян çирĕп ыйтмасан — ыранхи куна тивĕçтерекен пĕлÿпе кăмăл-сипет шайĕ пулмĕ ачасен. Вĕрентекен никама та усал сунмасть, пурне те чипер ача тăвасшăн çунать. Хăйĕн чун пуянлăхĕпе çамрăксене те çынсене юратса хисеплеме, ĕçчен те йĕркеллĕ çын пулма вĕрентет. Кашни вĕрентекенех хăйĕн вĕренекенĕсем сапăр та хастар чун-чĕреллĕ çынсем пулччăр тесе тăрăшать, ырă шухăш-ĕмĕтпе пурăнать. Вăл çĕр çинчи çĕршер професси валли тÿрĕ чунлă çынсем вĕрентсе хатĕрлет. Тÿрĕ чунлă çынсем — саккунлăхпа йĕркелĕхе пăхăнакансем. Ку вара — çĕр çинчи, хамăр хушăри тăнăçлăх никĕсĕ. Çакăнта мар-и учителĕн пархатарлă ĕçĕ? Мĕнле хисеплемĕн-ха вĕрентекене? Вăл кашни ачан пурнăçĕпе, савăнăçĕ- хуйхипе, терт-нушипе пурăнать. Кашни вĕренекене хăй ачине юратнă пек юратать, йывăр вăхăтра пулăшать,
Театр – это особый вид искусства. И хотя он пользуется сейчас очень большой популярностью, он заслуживает на внимание и любовь зрителей. Мне кажется, что театр – одно из самых трудных искусств. Ведь он сочетает в себе и литературу, и актерскую игру, и музыку. Чтобы сделать качественный спектакль надо много усилий большого количества людей и от каждого из них зависит успех спектакля. Прежде всего, берется какой-то образец литературы за основу, но текст – это одно, а игра на сцене – это другое. Дальше вступает в игру воображение продюсера – он видит все действо под неким определенным углом и свое видение он должен донести до актеров. Актеры в свою очередь должны не просто прочитать и понять текст, а прожить жизнь своего героя, почувствовать его, побывать в чужой жизни. Играть на сцене, я думаю, гораздо труднее, чем в кино. А в кино снимают много дублей, а когда актер выходит на сцену в театре, он имеет только один шанс, чтобы убедить зрителей в правдивости действа. У него должно быть идеально все: речь, жесты, мимика, тембр голоса, интонация. Он должен сказать зрителям свои слова так, чтобы они видели не актера, а персонажа, чтобы они поверили. Это очень сложно! Для того, чтобы поставить спектакль, надо также иметь надлежащие костюмы. Сюда привлекаются дизайнеры и костюмеры, которые в одежде для актеров должны отразить описываемую эпоху, передать положение персонажей – бедные они или богатые? В какое время они жили? Аккуратные они или не очень? Когда зритель видит нового персонажа на сцене – он должен понять, кто это и хотя бы с первого взгляда попытаться предвидеть его назначение. Декорации, музыка, свет – все это тоже имеет большое значение. Время, удачное звуковое сопровождение усиливает общее впечатление от спектакля. Итак, театр – очень сложный вид искусства, но почему-то сегодня не является очень популярным. Сегодня театр вытесняется фильмами, люди массово посещают кинотеатры, а не театры, кроме того, любимые фильмы можно смотреть и дома, в Интернете. А поход в театр для большинства кажется чем-то скучным и неинтересным. Можно предположить, что это из-за того, что никто не заинтересован в том, чтобы рекламировать театр, делать его более популярным. Кого приучают любить это искусство с детства, то есть частично это зависит от того, какие вкусы привили в семье. Таким образом, театр – это прекрасно, интересно и полезно! Каждый человек должен хотя бы раз в жизни побывать в театре, увидеть настоящий спектакль. Лично для меня театр – это интересно. Я посещаю занятия в театральном кружке при школе, и мы время от времени устраиваем спектакли и принимаем участие в районных конкурсах, но своего театра в городе не имеем. Нам иногда устраивают экскурсии в столичных театрах. Это бывает очень редко, но оставляет невероятное впечатление. Моя театральная группа очень любит смотреть спектакли на большой сцене и представлять себя там! Наш кружковый руководитель пытается нас приобщить к этому искусству, всячески заинтересовывает нас в этом, она организует с нами спектакли, своими руками делает костюмы и декорации и мы ей очень благодарны за то, что она делает нас ближе к театру. Переведите текст
мне сочинение про ес пурнас тыткачи
мне на тему «Васильешан ан кулянар. Васильева махха памастех». Пожалуйста.
трагкомедия «Пушар лаши» сочинение Якку санаре
Сочинение «Çeмье телейé мéнри-ши? По рассказу хурапа шуро
Мне » Веренни мен тума кирле? » Пожалуйста! !!
Сочинение на чувашском Чаваш салтакен чатамлахпе чун щиреплехн тасалахпе щынлахе
Ваш браузер устарел. Попробуйте браузер Atom , чтобы работа ВКонтакте была быстрой и стабильной. Подробнее
Копилка сочинений (здесь только выкладываем, но не просим!!!)
Сочинение -рассуждение на тему » Чаваш челхи — таван челхе» | Инфоурок
Чăвашсем — Википеди
Новочелкасинское сельское поселение Канашского района » Новости » 09:35…
Чӑвашсем
Контрольная Работа Номер 2 В 1
Енотовидная Собака Курсовая Работа
Рэй Брэдбери Собрание Сочинений Купить
Структура Сочинения Егэ По Литературе 2021 Шаблон
Малоэтажный Жилой Дом Реферат
Музыкăпа литература композицийĕ «Вăйăра».
Вăйă картинче.
Тĕллев: Чăваш халăх йăли – йĕркипе (вайапа) интереслентересси, халăх юрри – ташшшине вĕрентесси.
Вĕренекенсен тавçăруллăхне аталантарасси.Ачасен туслăхне çирĕплетесси.
(Сцена синче кăшт хыçаларах)- пÿрт умне тухаççĕ.Арçын ача шăхăрать. Чÿречерен Нинук пăхать.
1 ача. Нинук! Урама тух!
Нинук: Мĕн тума?
2 ача. Вăйă выляма.
Нинук: Юрать тухап. Тумланам-ха(.Нинук тухать.)
Нинук:Акă эпĕ тухрăм та.Мĕнле вăйă вылятпăр?
1-меш ача:Хамăр тант ăшсене пурне те чĕнер мар-и?
2-меш ача:Атьăр, чĕнес!
(Алла — аллăн тытанса
1.«Хурăн çулçи» юрă юрласа тухаççĕ.
1.Хурăн çулçи /3 х
Çурăлсан,
Килет вăрман /3 х
Илемĕ
2.Хĕрсем вăййа /3 х
Тухсассăн,
Килет урам /3 х
Илемĕ.
(Çурма çавра тăраççĕ)
(ЭВЕЛИНА)
— .Атьăр, вăййа тухар-и те,
Çĕнĕ сăвă калар-и?
Пирĕн çине тантăшсем те
Ăшшăн пăхса кулччăр-и?
(ВЕРОНИКА)
— Атьăр, вăййа тухар-и те,
Çÿл тÿпене пăхар-и?
Çитмĕл çичĕ çăлтăр пек те
Савăнайса выляр-и?
А.Н— Атьăр, вăйă вылятпăр!
А Вылятпăр!
А,Н- Мĕнле вăйă выляр-ши, ачасем?
А- Ят пĕлмелле!
А,Н- Ят пĕлме кама кăларатпăр?!
А.Н-Данила!
— Данил, тух-ха, сана ачасем кĕтеççĕ!
(Данил урай варрине тухса ларать. Ачасем ун тавра карталанса юрлаççĕ)
Ларать, ларать, Данил ларать
Шĕшкĕ тĕмĕ айĕнче /2 х
Çиет, çиет, Унтри çиет
Шĕшкĕн сарă мăйăрне /2 х
Вăхăт çитсен тăрас пулать
Ятне тĕрĕс калас пулать. /2 х
(Ачасем чарăнса тăраççĕ. Ушкăнран пĕри Данилăн куçĕсене аллисемпе хуплать. Данилăн ун ятне пĕлмелле)
— Ку кам-ши?
— Ку Оксана!
— Данил пĕлеймерĕ! Мĕн тутаратпăр ăна?!
— Сăвă калаттаратпăр!
Ваççа кайнă вăрмана
Хура çырла пуçтарма.
Упа тухнă мĕкĕрсе,
Ваççа ÿкнĕ хăраса
— Халĕ ят пĕлме кама кăларатпăр?!
— Коляна!
— Коля, тух-ха, сана ачасем кĕтеççĕ!
(Коля тухса ларать. Ачасем ун тавра карталанса юрă юрласа çаврăнаççĕ. Пĕр ачи ун куçне хуплать)
— Ку кам-ши?!
— Ку Кирилл!
— Пĕлчĕ! Мĕн тутаратпăр ăна?!
— Тупмалли юмахăн тупсăмне туптаратпăр!
— Пĕчĕкскер, хитрескер, çĕр мăкăртса тухнăскер, пурçăн тутăр çыхнăскер. Мĕн вăл?
— Кăмпа!
А.Н.— Ачасем, татах выляр-и?!
А.- Выляр!
А.Н.- Халĕ мĕнле выляр?
А.- Иванпа Анюкла!
А.Н.- Вылятпăр-и?
А.- Вылятпăр!
Нина.- Эпĕ Анюк пулатăп!
Кирилл.- Эпĕ Иван пулатăп!
(Анюк хăй куçне тутăрпа çыхать. Анюкăн Ивана сасă тăрăх шыраса тытмалла).
— Иван, эсĕ ăçта?
— Кунта! Кунта!
— Иван, эсĕ ăçта?
— Кунта! Кунта!
— Тытаймарĕ! Тытаймарĕ!
— Мĕн тутаратпăр?!
— Юрă юрлаттаратпăр!
— Хĕрсем, мана юрлама пулăшăр-ха, тархасшăн?!
Юрă «Мĕн тума ?»
Алли кирлĕ мĕн тума?
-Тĕрĕ тĕрлеме.
Ури кирлĕ мĕн тума?
-Ташă ташлама.
Сасси кирлĕ мĕн тума?
-Юрă юрлама.
Чĕлхи кирлĕ мĕн тума?
-Сăвă калама.
Хăлхи кирлĕ мĕн тума?
-Юмах итлеме.
Куçĕ кирлĕ мĕн тума?
-Çут тĕнче курма.
(Алена Николаевна)
Йăмра çине тăм ÿкет,
Хĕвел пăхать-ирĕлет.
Выльăр, кулăр, тантăшсем,
Çамрăк ĕмĕр час иртет.
Юрă «Çĕмĕрт çеçки çурăлать».
1.Çĕмĕрт çеçки çурăлать те,
Çĕмĕрт çеçки çурăлать,
Вăрман витĕр курăнать /2 х
2.Шурă кĕпе тăхăнсан та,
Шурă кĕпе тăхăнсан,
Вăйă витĕр курăнать /2 х
3.Çутă пушмак, шур чăлха та,
Çутă пушмак, шур чăлха.
Кирĕк тивмест тетĕр-им? /2 х
4.Вылямастăр, кулмастăр та,
Вылямастăр, кулмастăр.
Вăйă иртмест тетĕр-им? /2 х
5.Чăрăш кĕлет, сар кĕлет те,
Чăрăш кĕлет, сар кĕлет.
Тăрри чăнкă килĕшет /2 х
6.Эпир вăййа тухсассăн та,
Эпир вăййа тухсассăн,
Юрлани те килĕшет /2 х
– Атьăр, çĕрĕ валеçмелле вылятпăр!
— Вылятпăр!
— Эпĕ çĕрĕ валеçетĕп.
Пĕлекенни кам пулать?
— Эп – пĕлекенни пулатăп!
— Чик-чик-чикĕлти,
Эс чипер те, эп чипер.
Санран чипер тата пур.
Сик, тух, чиперри!
— Çĕрĕ камра?
— Çĕрĕ Санюкра!
— Пĕлеймерĕ! Мĕн тутаратпăр?!
— Такмак каласа ташлатăр!
Такмаксем.
1.Шап-шурă купăста
Эпир çиме пит ăста.
Юрламасан, ташламасан
Пире кунта намăс та.
(Оксана)
2.Лач-лач-лачака
Лачакара вĕт шапа.
Пирĕн ялăн ачисем
Чисти усал качака.
(Алиса)
3.Хура вăрман çырлине
Чĕреспеле пухмалла.
Сирĕн пире тиркеме
Шухăшласа пăхмалла.
(Данил)
4.Çырмара, лапара
Лапра пулать-и вара?
Эпир кунта ташланăшăн
Намăс пулать-и вара?
(Наташа)
5.Велосипед, велосипед
Такăр çула юратать.
Велосипед çинчи ачи
Пиллĕк илме юратать.
(Кирилл)
6.Чÿречене уçăр –ха
Уçă сывлăш кĕтĕр-ха.
Аллăрсене çупăр-ха
Хаваслăрах пултăр-ха!
(Коля)
7.Ирпе ирех тăмалла,
Физькультура тумалла.
Физькультура тумасан
Вăй та, хай та
Пулме сан
(Полина)
Анне пек пулас килет
Атте пек пулас килет,
Атте-Аннепе пĕрле
Савăнса ÿсес килет.
(Ангелина)
Лапша-Макарон
Сĕтпе юрататпăр.
Эпир уява тухсан
Çапла савăнатпăр.
(Эвелина)
Такмаксене пĕтеретпĕр.
Урăх юрламастпăр.
Хытă тăрăшмарăмăр;
Аллине çапмастпăр!
(Вероника)
-Халĕ çĕрĕ эпĕ валеçетĕп!
Пĕлекенни кам пулать?
— Эпĕ пĕлекенни пулатăп!
— Чик-чик-чикĕлти,
Эс чипер те, эп чипер.
Санран чипер тата пур.
Сик, тух, чиперри
— Çĕрĕ камра?
— Çĕрĕ Верукра!
— Пĕлчĕ! Мĕн тутаратпăр?
— Сăвă калаттаратпăр!
Сурăх çÿрет кĕтÿре
Самăрланса кунсерен.
Сумлă алса-чăлхасем
Сурăх парать çулсерен!
(Алена Николаевна)
Эх, лайăх-çке вăйăра
Юрă юрлама.
Тĕрлĕ чечексем çине
Пăхса савăнма!
А.Н.— Тантăшсем, атьăр икĕ ушкăна уйрăлар!
А.- Уйрăлар!
А.Н.- Мĕнле вăйă выляр-ши, ачасем?!
А.- «Çерем ватса вир акрăм» вăйă вылятпăр!
Вăйă «Çерем ватса вир акрăм»
— Çерем ватса, çерем ватса вир акрăм. /2 х
-Эпир ăна таптатпăр /2 х
-Эсир мĕнпе, эсир мĕнпе таптатăр? /2 х
-Кĕтÿ кĕртсе таптатпăр. /2 х
— Эпир ăна, эпир ăна тытатпăр /2 х
— Эсир мĕнпе тытатăр? /2 х
— Чĕн йĕвенпе, чĕн йĕвенпе тытатпăр /2 х
— Эпир ăна илетпĕр! /2 х
— Эсир мĕнпе, эсир мĕнпе илетĕр? /2 х
— Пин сум парса илетпĕр /2 х
— Пире пин сум , пире пин сум кирлĕ мар. /2 х
— Сире тата мĕн кирлĕ? /2 х
— Пире тата, пире тата хĕр кирлĕ/2 х
— Пирĕн çунат катăлчĕ /2 х
— Пирĕн çунат, пирĕн çунат хушăнчĕ/ 2х
— Нинука ташлаттаратпăр-и?
— Ташлаттаратпăр!
— Эпĕ пĕччен ташламастăп.
Эпĕ хĕрсемпе ташлатăп!
Чăваш ташши «Линкка-линкка»
1.Линкка-линкка авкаланма
Юман хăма кирлĕ / 2 х
Халь те юман, халь те юман
Тата юман кирлĕ /2 х
2.Йăкăш-йăкăш шуçкалама
Яка хăма кирлĕ. /2 х
Халь те яка, халь те яка
Тата яка кирлĕ. /2 х
3.Ик аллă ма сулкалама
Кĕмĕл çĕрĕ кирлĕ. /2 х
Халь те кĕмĕл, халь те кĕмĕл
Тата кĕмĕл кирлĕ. /2 х
4.Чуп-чуп чуптума
Чипер ача кирлĕ. /2 х
Халь те чипер, халь те чипер
Тата чипер кирлĕ. /2 х
5.Линкка-линкка авкаланма
Юман хăма кирлĕ / 2 х
Халь те юман, халь те юман
Тата юман кирлĕ /2 х
Тул çутăлса килет.
Автансем те авăта пуçларĕç.
Çитет пулĕ выляса,
Çитет пулĕ юрласа.
Хĕвел тухрĕ хĕрелсе
Çĕнĕ куна ырласа.
(«Хурăн çулçи» юрă юрласа тухса каяççĕ»)
3.Хурăн çулçи /3 х
Тăкăнсан,
Каять вăрман /3 х
Илемĕ.
4.Хĕрсем вăйран /3 х
Кĕрсессĕн
Каять урам /3 х
Илемĕ.