Мыйын ешем сочинений марла

Мыйын ешем

          
Пыжаш гыч лекше кайыкиге

              
                               Жаплан лишнак чонештылеш

                                                                      
Векат иктаж-мыняре ий гыч

                                           
Тышкак дыр портылын толеш.

                           
                   Йоча годсек туннеме вер деч

                                             Ок
йукшо йоршын нигоат.

                                             Кеч
–кушто лий- шке монго шерге,

                                             Тичмаш
еш уло кеч- конат.

( В. Колумб)

                                                                                                  
                                         Мыйын элем—Пошкырт кундем.Тудо Урал
курык воктене верланен.Кумдемнан ик изирак лукыштыжо шочмо Башкия ялем
верланен. Ялем воктене эҥер шыргыктен йоген эрта,лышташан,иман чодыра гӱжлен
шога.Ломбер,пызлер шыман мардеж дене мутланат.Шошо гыч тӱҥалын,кеҥеж рӱдо марте
куку мура,шӱшпык шӱшка.

   
Тыгай мотор пӱртӱсан ялыште мыйын йӧратыме, пагалыме ешем ила.Кажнылан шке
ешыже лишыл да шерге Икшыве шочмо ача-авалак куаным конда,тудак ешлан
пенгыдылыкым, ончылыкым  пуа.

  
 Еш-кажне айдемыланчоным ырыктыше,эн шерге мут.

   
Мыйынат шкемын ешем уло. Ешна пешак кугу огыл:ачай,авай,мый да шольым.Ковай ден
кочай посна моло пӧртыштӧ илат.Мыйын лӱмем Настя.Авам ден ачам тиде ялыштак
шочын кушкыныт.Мый кандашымше классыште тотар ялыште тунемам.

   
Суртыштем чыла марла кутырат.Моткоч пагалем шочмо йылмым.  Могай тудо
поян,вий-куатан.Кугезе коча-ковамат, родо-тукемыштат марий улыт.Нуно марий
йӱлам аклат.

   
Мутат уке,кажне айдемылан эн лышыл да поро еҥ ешыште-тиде ава. Ава шке
икшывыжлан илышым пӧлекла ,сай айдеме лийже манын шона.Мыйын авамын лӱмжӧ
Ильфира.Тудо почтальонка лийын ышта,ялыште уверым шалата.Авам ныжыл да пашаче
кидше дене суртышто мом гына огеш ыштыл? Ӱстембалне пушланыше киндымат авам
кӱэштеш,шокшо пижымат авам пидеш.Кеч-могай йӧсӧ годымат тудо мыланна поро
сугыньым пуа.Мый шкемын авамым сылне кече ден таҥастарем.Тудо нерген тыгай
корно-влакым возенам:

   
Ава кава гае,

   
Ава кече гае.

   
Ойлат авам шӱмжӧ

   
Пеш поро тугаяк.

   
Йочажым гын тудо эре чамана.

   
Чыла неле-йӧсым

   
Авам кораҥда.

   
Ожнысек марий калык ӱдрамаш-авам пагалаш,тудын дене кугешнаш
туныктен.»Авалан копа пундашешт кеч муно пулашкам шолто,садак парымыште
лият»калык мут нигунам ок тоштем.Тыгай шомак вийжым ок йомдаре,кугу
шонымашым тарвата.Вет ош тӱняш шочыктымыжлан ,икшыве аваж ончылно курым мучко
парымыште.

   
Тыгак мый ачамым пеш чот йӧратем да пагалем.  Ача-ешым вуйжо,виктарышыже.Ачамын
лӱмжӧ-Рудик.Мый тудым ешыштына пеш кугу эҥертышлан шотлем.Ачам поро кумылан
улеш,шке икшывыже-влакым йӧрата,Тудо еш сайын илыже манын,эре могай дыр пашам
ышта.

   
Ачам дене авам икте весым умылен,каҥашнен илат.

   
Мыйын эше Федя шольым уло,тудо кудымшо классыште туненмеш,пырля каҥашнен
илена,ача-авайлан эре полшаш тыршена,ныным ойгатараш огына тырше.

   
Айдемын илышыштыже ешыштыже уло гын,тиде эн кугу пиал. Ача-аван йӧратымыштым
нимо ок вашталте .

   
Тӱняште илыше чыла еҥ,сай ешым чонен,келшен ила гын,могай сай лиеш ыле.Ешыште
икте-весылан эҥертен,полшен илет гын,илышыште чылажымат шукташ лиеш.

 Йоча-влак
шке ача-аваштым тугак пагалышаш да йӧратышаш улыт,кузе нунын верч ача ден ава
тыршат.Икшывылан еш-шкешотан пыжаш,кушто тудым кеч-кунамат
йӧратат,вучат.Кайыкат шке пыжашыжым ок мондо,ойлат калыкыште.Ме
кугемына,ача-ава шулдыр йымач кумда илыш-корныш лектына. Кузе нуно мемнам
туныктеныт,мо дене шӱм чоным,уш- акылнам пойдареныт,чыла тидым ме  у
тукымлан,шкенан икшыве-влаклан пуэна.Тыге лийын эре,тыге лиеш курым курымеш.

   
Мый тыгай ешыште илышемлан шкемын пешак пиаланлан шотлем. Ачай,авай да шольым
коклаште кумылем нолтеш,шӱмемлан ласкан чӱчеш. Авамын тыматле мутшым,ачамын
поро сугыньыжым нигунамат ом мондо! Палем:мыйын ешем-мыйын вием!Тудо мылам нимо
дечат шерге.Кажне еҥ шке ешыжым ойго деч саклаш тырша.

В1. Прочитайте текст и выполните задание по ссылке:

http://learningapps.org/display?v=p1obgavz217

Мыйын ешем.

Мый тендам шке ешем дене палымым ыштынем. Ме ешыште нылытын улына. Мыйын авам школышто пашам ышта. Тудо библиотекарь. Ачам шофер, кевытлаш сатум шупшыкта.  Мöнгö толмеке, авам кочкаш  шолта, ачам вольыкым онча. Мый 6 –шо классыште тунемам. Шольым йочасадыш коштеш. Школ гыч толмеке, урокым ыштем, авамлан полшем. Пашам пытарымеке, уло еш дене телевизорым ончена, книгам лудына. Тÿрлö пайремым веселан эртарена. Пайремлан авам тÿрлö кочкышым ямдыла: мелнам, салмамуным, уячам, перемечым.

В2. Рассмотрите рисунок и  составьте  5 вопросительных предложений.

В3. Прочитайте  пословицы, соотнесите правильный перевод и проверьте себя по ссылке http://learningapps.org/display?v=p9y9y5rok17

В4. Прочитайте текст, переведите на марийский язык.

Туара — обязательное блюдо в праздники, во время молений и семейных праздников. Их клали поверх каравая хлеба и поверх горки блинов на праздничном столе. Гостей всегда встречали с пышными блинами, хлебом-солью. Блины пекли в печи. Горка блинов, обильно смазанных маслом — одно из самых необходимых кушаний на праздничном столе.

В5. Посмотрите по ссылке видеосюжет «Марийская народная еда» https://www.youtube.com/watch?v=HrDMSIoPaps ответьте на вопросы:

1. Ожно марий калык могай кочкышым ямдылен?

2. Овартыш мелнам кузе ыштат?

3. Марий калыкын кухньыштыжо мынар тÿрлö кочкышым палемдаш лиеш?

4. Марий калык мыняр тÿрлö подкогыльым кÿэштеш?

5.Рестораныште але кафеште марий кочкышым ямдылат мо?

6.Сÿаным але уна-влакым озавате мо дене налаш лектеш?

В6. Прочитайте текст по ссылке «Марий кочкыш» и составьте диалог «Команмелнам  ыштыме нерген». http://www.fumus.ru/mariwoman/languages/mari/kitchen.html

Мыйын ешем

Открытый урок на тему «Моя семья»

Обновлено: 09.01.2023

Оценить 821 0

Марий кугыжаныш йылме дене 6 классыште открытый урок

Туныктышо: Чемекова Лидия Алексеевна

-йоча-влакын теме почеш шинчымашыштым терген пенгыдемдаш;

-олмештыш мут-влакым чын кучылт моштымышым рашемдаш, раш, чаткан кутырымо навыкым вияндаш;

-тунеммашын кулешлыкше нерген шонымашым келгемдаш, шке школ дене кугешнаш кумыландаш.

Тыгай УУД-влакым шындараш.

Личностный: йоча-влак шке школышт нерген йодышым раш шындат, чын вашештен моштат.

Регулятивный: индивидуальный пашаште, диалогым чонымаште йонылышым муын торлатен кертыт.

Познавательный: шке школ нерген палыдыме текст гыч ешартыш информацийым муын моштат.

1. а) Доскаште глагол-влак пуалтыныт, йоча-влак глагол ончыко кулеш олмештыш мут-влакым возышащ улыт.

…тунемеш …возена …лудыт . суретла …шонем

…кутырат …колыштам …мутланат …вашештет

Тиде паша гоч йоча-влак урокын темыжым рашемдат

б) Мутер диктант. Тудым тиде пашалан кумылан йоча эртара.

Диктант посна аклалтеш.

2. а) Индивидуальный карточка-влак дене паша: йоча-влак пуымо мутлаште йонылышым торлатат

1. мыйын классет школем йолташна

2. тыйын классда школжо йолташда

3. тудын классше школет йолташышт

1. мемнан классна школда йолташем

2. тендан классем школна йолташет

3. нунын классышт школышт йолташыже

1. мыйын урокет пукенем туныктышына

2. тыйын урокда пукенже туныктышыда

3. тудын урокшо пукенет туныктышышт

1. мемнан урокна пукенда туныктышем

2. тендан урокем пукенна туныктышет

3. нунын урокышт пукенышт туныктышыжо

б) Группо дене паша (1 группо – йылмым сайын палыше-влак, 2 группо – начаррак палыше-влак)

2 группо пуымо предложений-влаклан йодышым шындат, 1 группо тидын годым блок почеш йодышан предложений-влакым ямдылат

Мыйын школем кок пачашан ку полат.

Мемнан кабинетна кугу, волгыдо.

в) Йодыш (1 группо) – вашмут (2 группо). Кертме семын йодышым пуаш 2 группысо йоча-влакат ушнен кертыт.

д) Йоча-влаклан школ-интернат нерген текст пуалтеш. Тышечын ешартыш информацийым муын, йукын лудын пуышаш улыт.

Мый У Торъял школ-интернатыште тунемам. Школнан историйже пеш поян. Тудым 1956 –шо ийыште У Торъял пед училище негызеш почмо. Тыште турло районла гыч тулык йоча-влак тунемыныт. Ончыч кызытсе гай йонгыдо, кугу тушкагудо лийын огыл. Йоча-влак пу портышто шыгыр полемлаште иленыт. Актовый да спортзалат лийын огыл. Икымше директор Павел Петрович Лебедевын тыршымыж дене кум пачашан тушкагудо полат чоналтын, спорт дене заниматлашат верым чоненыт. Неле гынат, йоча-влак тыршен тунемыныт. Урок деч варат веселан канен моштеныт. Школысо спортсмен-влак районыштат, республикыштат чучкыдын ончыл верым налыныт.

Школын шке ушкал фермыже лийын, соснам, чывым, кроликым, имньым ашненыт. Школысо кочмо верыште утларакше шке ыштен налме пакча-саскам, шылым, шорым, лунным кучылтыныт. Петричат ялыште кенежым каныме лагерь пашам ыштен.

Кызытат ме онай илыш дене илена. Школышто кугу опытан туныктышо-влак пашам ыштат, келге шинчымашым пуат, ончыкылык илышлан ямдылалташ полшат. Кажне шуматкечын турло онай мероприятий-влак эртаралтыт, а рушарнян – спортивный мероприятий-влак.

Мыланем тыште пеш келша. Мый шке школем йоратем.

е) Тиде текстлан энертен, мужыр дене кучык кутырымашым чонена.

3. Иктешлымаш. Класс онаште калык мут-влакым курлын посна кагазеш пижыктыме. Нуным магнит полшымо дене ушаш кулеш.

Тунемше ен шуко тунемше пала

Шуко илыше огыл молымат туныкто

Шке палет гын пычкемыш портышто шинчаш

Тунемде илаш нигуштат ок йом

Монгысо паша: йоча-влак ойырен налыт

1. калык мут-влакым тунемаш

Мый У Торъял школ-интернатыште тунемам. Школнан историйже пеш поян. Тудым 1956 –шо ийыште У Торъял пед училище негызеш почмо. Тыште турло районла гыч тулык йоча-влак тунемыныт. Ончыч кызытсе гай йонгыдо, кугу тушкагудо лийын огыл. Йоча-влак пу портышто шыгыр полемлаште иленыт. Актовый да спортзалат лийын огыл. Икымше директор Павел Петрович Лебедевын тыршымыж дене кум пачашан тушкагудо полат чоналтын, спорт дене заниматлашат верым чоненыт. Неле гынат, йоча-влак тыршен тунемыныт. Урок деч варат веселан канен моштеныт. Школысо спортсмен-влак районыштат, республикыштат чучкыдын ончыл верым налыныт.

Школын шке ушкал фермыже лийын, соснам, чывым, кроликым, имньым ашненыт. Школысо кочмо верыште утларакше шке ыштен налме пакча-саскам, шылым, шорым, лунным кучылтыныт. Петричат ялыште кенежым каныме лагерь пашам ыштен.

Кызытат ме онай илыш дене илена. Школышто кугу опытан туныктышо-влак пашам ыштат, келге шинчымашым пуат, ончыкылык илышлан ямдылалташ полшат. Кажне шуматкечын турло онай мероприятий-влак эртаралтыт, а рушарнян – спортивный мероприятий-влак.

Кеҥеж каныш жапыште, школышто паша да каныме лагерь пашам ышта. Лагерьышке шуко йоча-влак коштыт. Нуно туныктышын вуйлатымыж почеш тӱрлӧ пакчасаскам, емыжым ончен куштат. Ӱдыр-влак йыраҥыште шӱкым сомылат, мландым пушкыдемдат, а рвезе-влак вӱдым шават. Пакчаште кияр, помидор, ковышта, кешыр, реве, кавун, пареҥге, а емыж кокла гыч мӧр, шоптыр , эҥыж шочеш. Йоча-влакын тыршымыштлан кора тений ковышта, кешыр да кавун кугурак, пареҥге утларак шолдыра шочын. Тыге кеҥеж каныш жапыштым ӱдыр-рвезе-влак пайдалын эртарат.

В тексте встречаются новые слова:

Паша да каныме лагерь – лагерь труда и отдыха

ончен кушташ – выращивать

шӱкым сомылаш – полоть сорняки

мландым пушкыдемдаш – рыхлить землю

вӱдым шаваш – поливать

Некоторые название овощей и фруктов звучат одинаково или меняется последняя гласная буква.

Например: помидор – помидор, арбуз – арбуз, груша – грушо, вишня – вишне

А теперь ответим на вопросы по тексту.

– В школе, во время летних каникул, какой лагерь работает?

Кеҥеж каныш жапыште школышто могай лагерь – В школе во время летних каникул работает лагерь труда и отдыха.

Кенеж каныш жапыште, школышто паша да каныме лагерь пашам ышта.

– Что растёт в огороде?

Пакчаште мо шочеш?

– В огороде растут разные овощи и ягоды.

Пакчаште тӱрлӧ пакчасаска да емыж шочеш.

– Какие овощи и ягоды растут?

Могай пакчасаска да емыж шочеш?

В огороде растут огурцы, помидоры, картофель, морковь, репа, клубника, смородина и малина.

– Пакчаште кияр, помидор, ковышта, кешыр, реве, кавун, пареҥге , мöр, шоптыр , эҥыж шочеш.

– Что делают девочки и мальчики в огороде?

Ӱдыр-рвезе-влак пакчаште мом ыштат?

– Девочки убирают сорняки, рыхлят землю, а мальчики поливают.

Ӱдыр-влак йыраҥыште шӱкым сомылат, мландым пушкыдемдат, а рвезе-влак вӱдым шават.

В тексте встречаются прилагательные сравнительной степени: кугурак – побольше, утларак шолдыра – более крупный, ещё больше.

Сравнительная степень прилагательного имеет две формы: простая и составная.

Простая форма образуется с помощью суффикса –рак.

Например: кугу (большой) – кугурак (больше), шолдыра (крупный) – шолдырарак (крупнее)

Составная форма образуется с помощью слова утларак – более.

Например: кугу (большой) – утларак кугу (ещё больше), шолдыра (крупный) – утларак шолдыра (более крупный, ещё больше).

• Для учеников 1-11 классов и дошкольников
• Бесплатные сертификаты учителям и участникам

Пыжаш гыч лекше кайыкиге

Жаплан лишнак чонештылеш

Векат иктаж-мыняре ий гыч

Тышкак дыр портылын толеш.

Йоча годсек туннеме вер деч

Ок йукшо йоршын нигоат.

Кеч –кушто лий- шке монго шерге,

Тичмаш еш уло кеч- конат.

Мыйын элем—Пошкырт кундем.Тудо Урал курык воктене верланен.Кумдемнан ик изирак лукыштыжо шочмо Башкия ялем верланен. Ялем воктене эҥер шыргыктен йоген эрта,лышташан,иман чодыра гӱжлен шога.Ломбер,пызлер шыман мардеж дене мутланат.Шошо гыч тӱҥалын,кеҥеж рӱдо марте куку мура,шӱшпык шӱшка.

Тыгай мотор пӱртӱсан ялыште мыйын йӧратыме, пагалыме ешем ила.Кажнылан шке ешыже лишыл да шерге Икшыве шочмо ача-авалак куаным конда,тудак ешлан пенгыдылыкым, ончылыкым пуа.

Еш-кажне айдемыланчоным ырыктыше,эн шерге мут.

Мыйынат шкемын ешем уло. Ешна пешак кугу огыл:ачай,авай,мый да шольым.Ковай ден кочай посна моло пӧртыштӧ илат.Мыйын лӱмем Настя.Авам ден ачам тиде ялыштак шочын кушкыныт.Мый кандашымше классыште тотар ялыште тунемам.

Суртыштем чыла марла кутырат.Моткоч пагалем шочмо йылмым. Могай тудо поян,вий-куатан.Кугезе коча-ковамат, родо-тукемыштат марий улыт.Нуно марий йӱлам аклат.

Мутат уке,кажне айдемылан эн лышыл да поро еҥ ешыште-тиде ава. Ава шке икшывыжлан илышым пӧлекла ,сай айдеме лийже манын шона.Мыйын авамын лӱмжӧ Ильфира.Тудо почтальонка лийын ышта,ялыште уверым шалата.Авам ныжыл да пашаче кидше дене суртышто мом гына огеш ыштыл? Ӱстембалне пушланыше киндымат авам кӱэштеш,шокшо пижымат авам пидеш.Кеч-могай йӧсӧ годымат тудо мыланна поро сугыньым пуа.Мый шкемын авамым сылне кече ден таҥастарем.Тудо нерген тыгай корно-влакым возенам:

Ойлат авам шӱмжӧ

Пеш поро тугаяк.

Йочажым гын тудо эре чамана.

Ожнысек марий калык ӱдрамаш-авам пагалаш,тудын дене кугешнаш туныктен.»Авалан копа пундашешт кеч муно пулашкам шолто,садак парымыште лият»калык мут нигунам ок тоштем.Тыгай шомак вийжым ок йомдаре,кугу шонымашым тарвата.Вет ош тӱняш шочыктымыжлан ,икшыве аваж ончылно курым мучко парымыште.

Тыгак мый ачамым пеш чот йӧратем да пагалем. Ача-ешым вуйжо,виктарышыже.Ачамын лӱмжӧ-Рудик.Мый тудым ешыштына пеш кугу эҥертышлан шотлем.Ачам поро кумылан улеш,шке икшывыже-влакым йӧрата,Тудо еш сайын илыже манын,эре могай дыр пашам ышта.

Ачам дене авам икте весым умылен,каҥашнен илат.

Мыйын эше Федя шольым уло,тудо кудымшо классыште туненмеш,пырля каҥашнен илена,ача-авайлан эре полшаш тыршена,ныным ойгатараш огына тырше.

Айдемын илышыштыже ешыштыже уло гын,тиде эн кугу пиал. Ача-аван йӧратымыштым нимо ок вашталте .

Тӱняште илыше чыла еҥ,сай ешым чонен,келшен ила гын,могай сай лиеш ыле.Ешыште икте-весылан эҥертен,полшен илет гын,илышыште чылажымат шукташ лиеш.

Йоча-влак шке ача-аваштым тугак пагалышаш да йӧратышаш улыт,кузе нунын верч ача ден ава тыршат.Икшывылан еш-шкешотан пыжаш,кушто тудым кеч-кунамат йӧратат,вучат.Кайыкат шке пыжашыжым ок мондо,ойлат калыкыште.Ме кугемына,ача-ава шулдыр йымач кумда илыш-корныш лектына. Кузе нуно мемнам туныктеныт,мо дене шӱм чоным,уш- акылнам пойдареныт,чыла тидым ме у тукымлан,шкенан икшыве-влаклан пуэна.Тыге лийын эре,тыге лиеш курым курымеш.

Мый тыгай ешыште илышемлан шкемын пешак пиаланлан шотлем. Ачай,авай да шольым коклаште кумылем нолтеш,шӱмемлан ласкан чӱчеш. Авамын тыматле мутшым,ачамын поро сугыньыжым нигунамат ом мондо! Палем:мыйын ешем-мыйын вием!Тудо мылам нимо дечат шерге.Кажне еҥ шке ешыжым ойго деч саклаш тырша.

Результат проектой работы по теме «Моя родословная» Сочинение на марийском языке.

Филиал муниципального бюджетного общеобразовательного учреждения Лицей №1 им. Флорида Булякова с.Мишкино ООШ с. Ленинское муниципального района Мишкинский район Республики Башкортостан

Конкурсная творческая работа (сочинение) в рамках Дней марийской культуры в муниципальном районе Мишкинский район Республика Башкортостан ученицы 3 класса Алетдиновой Александры.

Учитель: Шулепова Тамара Дмитриевна

Шочмо йылме! Марий йылме!

Моткоч тыйым йоратем.

Изинек ойлаш туналме

Пойдарен мут памашем.

-Мый авамым, ачамым, изамым, кувавайым да кочайемым пеш йоратем. А эше мыйын кугезе ковам уло. Тудын лумжо Самига Айгузиновна Аликаева. Тений кугезе кувавамлан кандашле кок ияй теме. Мыланем тудын йоча годсо жапше да илышыже нерген каласкалымыжым колыштам онай.

Пеш шуко онайым пален налмеке,ме тукымвож пушенгым ыштышна. Нигунам шке родо — тукыметым мондаш огеш кул!

Кувавайын каласкалымыж гыч, пеш шуко онайым шке родо тукымем нерген пален нальым.

Мутлан: ончыч кресаньык ешыште пеш шуко йоча лийын. Ожно ик портышто кок-кум еш пеш келшен иленыт. Ешыште чыла йулам да обычайым шуктеныт. Шуко турло онай луман лийыныт. Мый шке кугезе кувавам дене кугешнем. Тудо пеш поро. Шонго улеш гынат, эше яшката кап-кылан удырамаш. Умыржо мучко совхозышто пашам тыршен ыштен. Кеч-могай пашаштат туналме пашажым мучашке шуктен. Мемнан элна пашажым аклен тудым ятыр медаль дене палемден.

Сар жап туналме годым, кугезе кувавам вич ияш лийын. Сар жапысе илышым пеш сай шарна. Йоча — влаклан тунам пеш неле лийын. Кочкаш ситен огыл. Нунылан кугыен — влак дене пыпля пашам ышташ пернен.

Ме ешыштына чыла марий йулам шуктена. Мыйын авам марий традицийым шуя. Марла тувырым, ончылшовычым пеш чевер турла. Чыла пайремымат шке ешыштына пырля эртарена.Эрдене икте-весыланна поро эрым тыланена, а кастене малаш вочмо годым сайын малыза манын каласена.

Кувавам лончылен-лончылен, кажне пайремым кузе эртараш кулмо нерген умылтара: «У ий пайремым», Шорыкйолым», Уярням», «Кугечым» да «Семыкым».

Эше ме кугече пайрем годым ойоро-влакым шуктена.

Кечывал эртымеш пошкудо деке пураш ок лий.

Кечывал эртымеш упым шераш ок лий.

Кугу йук ден кутыраш,тумам лукташ ок лий.

Оксам арамеш огыт пу.

Кугу пашам огыт тунал.

Мый куанен каласем: «Мыйын ешем-мыйын поянлыкем! Марий калыкын духовный илышыжым, шкенан родо тукымнам палашлан обычайжым,культурыжым да йулажым шукташ кулеш. Родо тукымын илышыже-тиде тичмаш поянлык.

Кочам Анатолий да кувавам Софья.

Ачам Анатолий да авам Алена.

Читайте также:

  

• Сочинение омонимы обогащают нашу речь или могут быть помехой в общении

  

• Методика работы над сочинением в средней школе

  

• Главное помнить о том что любые падения готовят нас к новым взлетам сочинение

  

• Кто такой разведчик сочинение

  

• Сочинение мой любимый герой комедии ревизор сочинение

Филиал муниципального бюджетного общеобразовательного учреждения Лицей №1 им. Флорида Булякова с.Мишкино ООШ с. Ленинское муниципального района Мишкинский район Республики Башкортостан

Конкурсная творческая работа (сочинение) в рамках Дней марийской культуры в муниципальном районе Мишкинский район Республика Башкортостан ученицы 3 класса Алетдиновой Александры.

Учитель: Шулепова Тамара Дмитриевна

«Мыйын тукымвожем»

Шочмо йылме! Марий йылме!

Моткоч тыйым йоратем.

Изинек ойлаш туналме

Пойдарен мут памашем.

-Мый авамым, ачамым, изамым, кувавайым да кочайемым пеш йоратем. А эше мыйын кугезе ковам уло. Тудын лумжо Самига Айгузиновна Аликаева. Тений кугезе кувавамлан кандашле кок ияй теме. Мыланем тудын йоча годсо жапше да илышыже нерген каласкалымыжым колыштам онай.

Пеш шуко онайым пален налмеке,ме тукымвож пушенгым ыштышна. Нигунам шке родо — тукыметым мондаш огеш кул!

Кувавайын каласкалымыж гыч, пеш шуко онайым шке родо тукымем нерген пален нальым.

Мутлан: ончыч кресаньык ешыште пеш шуко йоча лийын. Ожно ик портышто кок-кум еш пеш келшен иленыт. Ешыште чыла йулам да обычайым шуктеныт. Шуко турло онай луман лийыныт. Мый шке кугезе кувавам дене кугешнем. Тудо пеш поро. Шонго улеш гынат, эше яшката кап-кылан удырамаш. Умыржо мучко совхозышто пашам тыршен ыштен. Кеч-могай пашаштат туналме пашажым мучашке шуктен. Мемнан элна пашажым аклен тудым ятыр медаль дене палемден.

Сар жап туналме годым, кугезе кувавам вич ияш лийын. Сар жапысе илышым пеш сай шарна. Йоча — влаклан тунам пеш неле лийын. Кочкаш ситен огыл. Нунылан кугыен — влак дене пыпля пашам ышташ пернен.

Ме ешыштына чыла марий йулам шуктена. Мыйын авам марий традицийым шуя. Марла тувырым, ончылшовычым пеш чевер турла. Чыла пайремымат шке ешыштына пырля эртарена.Эрдене икте-весыланна поро эрым тыланена, а кастене малаш вочмо годым сайын малыза манын каласена.

Кувавам лончылен-лончылен, кажне пайремым кузе эртараш кулмо нерген умылтара: «У ий пайремым», Шорыкйолым», Уярням», «Кугечым» да «Семыкым».

Мемнан ешыште кинде деке поро кыл. Арам огыл калыкмут ойла: «Кинде шортньо дечат шерге. Кинде-илыш вий». Шокшо кинде шулмо деч ончыч кувавам ешлан сугыньым йодеш.

Эше ме кугече пайрем годым ойоро-влакым шуктена.

• Кечывал эртымеш пошкудо деке пураш ок лий.

• Кечывал эртымеш упым шераш ок лий.

• Кугу йук ден кутыраш,тумам лукташ ок лий.

• Оксам арамеш огыт пу.

• Кугу пашам огыт тунал.

Мый куанен каласем: «Мыйын ешем-мыйын поянлыкем! Марий калыкын духовный илышыжым, шкенан родо тукымнам палашлан обычайжым,культурыжым да йулажым шукташ кулеш. Родо тукымын илышыже-тиде тичмаш поянлык.

Кочам Анатолий да кувавам Софья.

Ачам Анатолий да авам Алена.

Муниципальное бюджетное образовательное учреждение

«Мари-Суксинская средняя общеобразовательная школа» Актанышского муниципального района

 Республики Татарстан

Сочинение

В единстве – сила

Выполнила:  ученица 11 класса

Хайбиева  Диляфруз Илдаровна

                                                                      Руководитель: Галиева И.А.,

                                                             учитель русского языка

                                          и литературы

Без дружбы жизни нет на свете,

                                                                                              Прошу, запомните всё это!

О.Чернышева.

Среди дремучих лесов недалеко друг от друга в нескольких местах из земли били ключи с прозрачной холодной ключевой  водой. По воспоминаниям старожилов, именно эту местность жители выбрали для поселения ещё более 400 лет назад. Так образовалась деревня Йушто Памаш, что в переводе с марийского означает «Холодный ключ». Со временем  рядом с марийской деревней начали заселяться и татары. Свою деревню они назвали Татарские Суксы. С  тех пор два народа живут по соседству в мире и согласии.

 «Птица сильна крыльями, человек – дружбой», — гласит марийская пословица. Толерантность – это страна дружбы, милосердия, сочувствия,

счастья внутри человека. Эта страна очень добрая и дружная. У меня она есть и мне там очень нравится.

          Родилась я в селе Татарские Суксы. Мне сейчас 17 лет. Уже в раннем детстве со слов своего деда, Хайбиева Мияссара Газизовича, узнала о народе мари. Он в 1978-1992 годах работал председателем колхоза «Гигант», в котором трудились и марийцы. «Народ мари очень общительный и дружелюбный, с ними и работать легко», — так отзывается о марийцах мой дедушка. С представителями  разных национальностей пришлось встречаться и отцу, Илдару Мияссаровичу, во времена, когда он был Главой сельского поселения. Дружно жили, работали дружно.

    Мне кажется, что исходя из жизненного опыта, родители отдали предпочтение марийской национальной школе. Учусь в Мари-Суксинской средней школе с 5 класса. Мне очень нравится моя школа. Школа – мой второй дом.

В нашей школе учатся дети разных национальностей. Есть татары, марийцы, русские, учились и армяне. Но это не мешает нам дружить. Мы вместе учимся, ходим в различные секции и даже не замечаем различия между собой.

Все мы живем в одной стране, где есть свои правила и традиции, которые необходимо соблюдать. В школе мы учим все уроки на русском языке. Нам это кажется нормальным и обычным делом. В то же время в школе созданы все условия для изучения татарского языка, с пятого класса учу марийский язык. Принимаю  участие на олимпиадах  школьников по марийскому языку и литературе, по татарскому языку и литературе. Два года  подряд становилась победителем районной олимпиады, принимала участие и на республиканском туре Всероссийской олимпиады по татарскому языку и литературе. Нам можно немножко позавидовать, потому что с рождения знаем два языка, в школе изучаем сразу четыре языка: русский, татарский, марийский, английский. Во всех семьях дети дома общаются на своем родном языке.

У каждого народа  есть свои праздники и обычаи. И у марийцев много добрых традиций: весело и дружно они справляют национальные праздники Шорыкйол (Рождество), Уярня (Масленица), Семык. Мне очень нравится фольклор народа мари: песни, танцы, игры. Марийский танец – это часть души народа. С большим удовольствием вместе исполняем марийские танцы (участвую в марийском народном фольклорном ансамбле «Ший памаш», который не раз становился дипломантом и лауреатом многих конкурсов и фестивалей). Марийский народ – очень интересный для меня народ. Марийцы трудолюбивые, добрые. А главное, они любят и уважают свой язык и традиции. А вместе с нами, представителями татарского народа, празднуют Науруз и Сабантуй.

А ребята других национальностей с уважением относятся к нашим традициям. Они принимают участие в народных гуляньях, отмечают с нами Рождество и Новый год. Также и мы должны относиться к их традициям с уважением, а не смеяться над ними.

Наши учителя учат нас сострадать, понимать друг друга. Приятно жить в такой школьной семье, где нет нетерпимого отношения к детям различных цветов кожи, веры, культуры и языков. Мы никогда не ссоримся, дорожим любовью близких, сострадаем чужому горю сердцем, а не на словах. У людей на Земле больше общего, чем различий.

В этом году мне  улыбнулось счастье отдохнуть в республиканском лагере «Костер». За неделю мы, школьники, студенты, стали друзьями, у нас появились общие интересы. Прибыла  делегация и из Америки, с которой нашли общий язык благодаря пониманию. Языком общения стал интернациональный русский язык. Пятнадцать студентов из разных штатов Америки получают образование в вузах Татарстана. Оказывается, они очень дружелюбные, интеллигентные, активные. Я все больше убеждаюсь, что надо иметь не сто рублей, а сто друзей.

Питер Брич посоветовал, как легко можно разрушить «стену непонимания»: «Надо просто улыбнуться и быть вежливым. Я уверен, что собеседник поступит также». Давайте попробуем, ведь все мы — жители одной планеты, почти соседи. Будем жить дружно! В крепкой дружбе – наша сила!

Использованная литература:

1. Материалы по истории деревни Йушто Памаш/Под редакцией И.М. Арсланова, 1995.
2. Информационно-сервисный портал NewsCOM.RU

Марий йылме! Шочмо йылме! Мо тиде тыгай? Шочмо-йылме – аван вÿржö дене толшо поянлык. Аза, ош тÿняшке толмеке, эн ончычак аваж дене палыме лиеш, варарак тудын лыжга, шыма йÿкшым колеш. Коча-коваже, ача-аваже, иза-акаже могай йылме дене кутырат, мыйын шонымаште, икшыве тыгаяк йылмым йöраташ да пагалаш тÿҥалеш.

Мыят шке шочмо йылмемлан марий йылмым шотлем. Кугезе коча-ковамат, ача-авамат, родо-тукымемат марий улыт. Нуно марий йÿлам аклат.

Уш-акылжым пойдараш манын, айдеме эн ончычак шочмо йылме дене книгам, газетым, журналым лудшаш. А книгам лудын, йоча але кугыеҥ-влак уым да оҥайым пален налыт.

Книга тÿняшке икымше ошкылым ышташ икшывылан аваже але ачаже, коваже але кочаже полшышаш улыт. Газетым я журналым лудаш мыйым йöратыме Лида коваем туныктен. Эн ондак тудо марла йомакым каласкален, ныжылге йÿкшö дене сылне деч сылне мурым мурен, вара книга-влак дек куснен. Лида коваем эн ончычак буквам туныктен, жап эртымеке, лудашат тунемын шуым. Ковам тунам тыге пелештыш: « Уныкам,пеш молодец улат, умбакыжымат эре лудын шого. Книган юзо вийже уло, тудо эре сайлан веле туныкта, ушан ойым пуа.» Лида коваемын мутшым кызытат порын шарналтем.

Жап писын эрта,школышкат каяш врема толын шуын. Кидыш мотор пеледыш аршашым кучен, икымше классыш йывыртен ошкылынам. Тушто мыйым кокымшо авам, икымше туныктышем, шокшын вашлийын. Мемнам, икшыве-влакым, возаш, лудаш, шотлаш туныктен.

Мый тунамак книган кÿлешлыкшым умыленам да шуко лудаш тÿҥалынам. Лудат гын веле ушет пойдаралтеш, лудат гын веле илыш корныш пеҥгыдын тошкалын кертат. Кажне школ пелен библеотеке уло. Йоча-влак тушко уло кумылын коштыт, у книган толмыжым веле вучат. Азъял школ пелен библиотеке кугужак огыл гынат, но кÿлешан книгам, сай материалым эре муаш лиеш. Тиде книгагудысо кажне книгам, журналым лудаш тыршем.

Талантан, уста писатель, поэт-влакын произведенийлаштым лудын лекмеке, айдеме иктешлымашым ыштен кертеш: мо тыгай осал да мо тыгай сае. Морко районна шуко талантан айдеме-влак дене кугешна, чаплана: Сергей Григорьевич Чавайн, Валентин Колумб, Олык Ипай, Миклай Казаков, Никандр Лекайн да тулеч молат. Икымше классыште туныктышем, Елена Леонидовна Смирнова, нине поэт да писатель-влакын илыш корнышт дене палдарен, нунын произведенийыштым лудын пуэн. Поснак мыланем Сергей Григорьевич Чавайнын «Книга» почеламутшо шарналт кодын. Тиде почеламутышто С.Г.Чавайн книган кÿлешлыкше нерген возен, йоча-влаклан туныктен ойлен, книгам лудаш кÿштен.

Кеч-могай поэт, драматург, писатель, журналист книгам лудшаш…

Кызытсе самырык тукым книгам лудаш моткоч öркана. Нуно телевизорым ончаш, компьютер дене модаш йöратат. Шукынжо тыге жапыштым эртарат. Тыге илышна ончыко кая мо? Уке! Книга – мемнан эн ÿшанле йолташна. Тудо мемнам илаш туныкта, кÿлеш каҥашым пуа.

21 курымышто самырык тукым йылмым арален кодымо нерген шагалрак шона. Но марий йылме дене шуко газет, журнал, книга-влак савыкталтыт. Мыйын ешем кажне газетым куанен лудеш. Мутлан, «Ямде лий» газетлан подпискым икымше гана первый классыште тунемме годым ыштыме. Мый икшыве-влакын возымо статьяштым куанен лудынам. Шуко газетым лудмо мыланем полшен мо? Полшен! Кумшо классыште тиде газетым лудмек,иктешлымашым ыштен шке возгалаш тÿҥалынам. Икымше заметкем-влак «Морко мланде» газетеш савыкталтыныт. Нуно «Морко кундем» да «Йöратыме школем» маналтыныт. Могай куан, кунам тыйын возыметым газетеш печатлат?! Тиддеч вара эшеат лудаш да возаш кумылем лектын. Книгамат шукырак лудынам, веет шуко уым пален налат — сайынрак возен кертат.

Изинек сылнымут тÿня деке лишыл улам, туддене пеҥгыде кылым кучаш тыршем. Тыге 2010 ийыште «Ямде лий» газетышке сылнымутым тÿрлö жанр дене чолган возен шогымем сайын акленыт: йоча газетын икымше редакторжо Зинаида Емельянова Яковлева, лÿмеш премий лауреат лÿмым сулен налынам. Тыгак Юнкор слётыш миенам. Тушто т талантан шуко еҥ дене вашлийынам. Мутлан, Зоя Дудина, Юрий Ильич Соловьёв, Анфиса Эманова да тулеч молат. Нунат мыланна лудаш, возаш кÿлмö нерген шагал огыл каласкаленыт, сылнымут тÿняшке мемнам ÿжыныт. Чынжымак,тиде тÿня моткоч оҥай, весела.

Книга-влак мемнам, самырык тукымым , молан туныктат? Тиде йодышым кажне айдеме шкаланже пуа, очыни. Мыйын шонымаште. Нуно кугыракым пагалаш, изиракым чаманаш; ача-авам, коча-ковам, родо-тукымым,йолташ-влакым аклаш; шочмо йылмым, шочмо кундемым йöраташ туныктат.

Йоча-влак! Кызытсе самырык тукым, лудса шочмо йылме дене возымо журнал, книга,газет-влакым! Йылмыдам пойдарыза! Марий улмыда деч ида вожыл! Кундемдан уста, талантан айдеме-влак дене кугешныза! Чынак, книган уло юзо вийже — ÿмыр мучкыда шарныза! Икшывыда-влакланат тидым ушештарен шогыза! Шкежат лудаш ида öркане!

Автор: Христина Александрова, Марий Эл Морко район Коркатово лицей.
Тиде сочинений дене «Журналист лий» республикысе конкурсышто сеҥен.

• Будущие журналисты писали сочинение на тему
  «Чтение – вот лучшее учение» (фото)

• Интеллектуальный конкурс
  «Сылнымутыш корно»
  («Дорога в прекрасное»)
• Новости Года литературы

Икымше лаштыкыш
пöртылаш>>>